- Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε σε μια περίοδο που η φαρμακευτική δαπάνη βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων χρόνων. Πόσο αυτό επηρεάζει την ανάπτυξη των φαρμακευτικών επιχειρήσεων;
Έπειτα από επτά χρόνια κρίσης, το σύστημα φαρμακευτικής περίθαλψης στην Ελλάδα βρίσκεται σε οριακό σημείο. Η φαρμακευτική δαπάνη έχει μειωθεί περισσότερο από 50% σε σχέση με τα επίπεδα προ κρίσης. Αν και ήταν αντιληπτό απ’ όλους ότι για μια χώρα σε κρίση, οι δαπάνες θα έπρεπε να περισταλούν, ο τρόπος με τον οποίο διενεργείται η δημοσιονομική προσαρμογή είναι που δημιουργεί προβλήματα.
Στην πράξη τα τελευταία χρόνια έχουμε μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, μέσω της μετάθεσης του χρηματοδοτικού βάρους στους ασθενείς και στις φαρμακευτικές εταιρείες. Δηλαδή το κράτος διαθέτει ολοένα και λιγότερους πόρους για τη φαρμακευτική περίθαλψη. Αντίθετα, αυξάνει τη συμμετοχή των ασθενών (από το 9% που ήταν το 2009 η μέση συμμετοχή, το 2015 ανήλθε στο 32%) αλλά και τα ποσοστά των αυτόματων επιστροφών από τις φαρμακευτικές εταιρείες. Αυτός ο σχεδιασμός καθιστά το σύστημα μη βιώσιμο, διότι σήμερα στα τέσσερα φάρμακα που διατίθενται στην αγορά, τα δύο καλύπτονται από το κράτος, το τρίτο το καλύπτουν οι ασθενείς με τη συμμετοχή τους και το τέταρτο το προσφέρουν δωρεάν οι φαρμακευτικές εταιρείες μέσω των θεσμοθετημένων επιστροφών.
Με τον τρόπο αυτό το σύστημα αποθαρρύνει την πολιτική επενδύσεων αφού κάθε αύξηση της φαρμακευτικής περίθαλψης θα επιστρέφεται στο κράτος μέσω των επιστροφών και των πληρωμών των ασθενών. Με τις πολιτικές αυτές είναι αδύνατον, όπως καταλαβαίνετε, να υπάρξει ανάπτυξη οιασδήποτε εταιρείας στο χώρο της υγείας, πολλώ δε μάλλον των φαρμακευτικών επιχειρήσεων.
- Για ακόμη μια φορά καταγράφεται σημαντική υπέρβαση στο κονδύλι του ΕΟΠΥΥ για τα φάρμακα, γεγονός που σημαίνει μεγαλύτερη επιβάρυνση των εταιρειών. Είναι σήμερα πραγματικά βιώσιμη η αγορά του φαρμάκου;
Ο προϋπολογισμός της φαρμακευτικής περίθαλψης στον ΕΟΠΥΥ θα πρέπει να παραμένει σταθερός σύμφωνα με τις προβλέψεις του μνημονίου έως το 2018, παρόλη τη μεγάλη αύξηση τους αριθμού των ανασφαλίστων, την αυξημένη νοσηρότητα λόγω της οικονομικής κρίσης και της μείωσης του μέσου οικογενειακού εισοδήματος, και τη γήρανση του πληθυσμού. Στην πράξη κάθε χρόνο η δαπάνη υπερβαίνει το στόχο και όσο ο προϋπολογισμός μειώνεται τόσο αυξάνει η υπέρβαση. Φέτος, μάλιστα είχαμε και αυξημένο όγκο συνταγογράφησης με συνέπεια η υπέρβαση να ξεπεράσει τα 210 εκ ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2016 και να εκτιμάται σε πάνω από 400 εκ. ευρώ σε ετήσια βάση. Σε αυτό πρέπει να προσθέσετε και τα 200 εκ ευρώ υπέρβασης της νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης που θεσμοθετήθηκαν φέτος.
Αυτή η υπέρβαση οφείλεται στο ότι αυθαίρετα η κυβέρνηση μείωσε τον προϋπολογισμό των νοσοκομειακών φαρμάκων κατά 250 εκ περίπου και ζήτησε από τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις να χρηματοδοτήσουν την απώλεια αυτή. Αν προσθέσουμε και 350 εκ. ευρώ σε rebates η φαρμακευτική βιομηχανία θα επιστρέψει φέτος στο σύστημα υγείας περίπου 1 δισ. ευρώ, δηλαδή το 50% της δημόσιας δαπάνης.
Καθίσταται πλέον σαφές ότι η Πολιτεία διαμορφώνει τη φαρμακευτική πολιτική, βασιζόμενη στις επιστροφές των εταιρειών και τη συμμετοχή των ασθενών, τη στιγμή που ούτε οι μεν, ούτε οι δε, είναι πλέον δυνατόν να σηκώσουν αυτό το βάρος.
Η αγορά φαρμάκου εμφανίζει στρεβλώσεις, οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν με τη διαμόρφωση πιο ρεαλιστικών στόχων και επανακαθορισμό των προτεραιοτήτων. Χρειάζεται αναμόρφωση του προϋπολογισμού σε μεγαλύτερο ύψος και έμφαση στον έλεγχο του όγκου και του μείγματος της συνταγογράφησης. Επίσης εντός του περιβάλλοντος αυτού υπάρχουν περιπτώσεις φαρμάκων που η πολιτεία πληρώνει πολύ ακριβότερα από το μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών της Ευρώπης. Χρειάζεται λοιπόν, αύξηση της αποδοτικότητας και διαφανές σύστημα τιμολόγησης το οποίο θα χορηγεί επαρκή κίνητρα για τη βιομηχανία με σωστές τιμές και αποζημίωση που θα συνδέεται με την αξία του φαρμάκου.
- Υπάρχει χώρος για νέες επενδύσεις;
Η έρευνα και οι επενδύσεις, είναι στενά συνυφασμένες με τον φαρμακευτικό κλάδο. Είναι ενδεικτικό το ότι για κάθε ευρώ που επενδύεται στον τομέα του φαρμάκου στην Ελλάδα, επιστρέφουν 7 ευρώ στην οικονομία. Με αυτό το δεδομένο, είναι απορίας άξιον γιατί δεν βλέπουμε το φάρμακο ως επενδυτική ευκαιρία, αντί για κόστος.
Το 2015, η φαρμακοβιομηχανία χρηματοδότησε 9.059 κλινικές μελέτες παγκοσμίως, με τη χώρα μας δυστυχώς να παίρνει λιγότερες από 100, ενώ διαθέτει όλες τις κατάλληλες υποδομές και εξαιρετικό ανθρώπινο επιστημονικό δυναμικό για να τις πολλαπλασιάσει.
Αν και το περιβάλλον είναι δύσκολο, εμείς στην MSD προσπαθούμε να είμαστε αισιόδοξοι. Καθώς έχουμε ένα ικανό αριθμό νέων και αποτελεσματικών φαρμάκων στους τομείς της καρδιολογίας, της Ηπατίτιδας C, των εμβολίων, των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων του διαβήτη και της ογκολογίας. Προγραμματίζουμε αύξηση των επενδύσεών μας στη χώρα και αύξηση του αριθμού των εργαζομένων μας. Παράλληλα συνεχίζουμε τις συνεργασίες μας με ελληνικές εταιρείες όπως η ΒΙΑΝΕΧ και η ΦΑΜΑΡ στους τομείς παραγωγής, συσκευασίας, διανομής και προώθησης φαρμακευτικών σκευασμάτων. Έχουμε ένα πολύ ισχυρό τοπικό σκέλος παραγωγής και προστιθέμενης αξίας που θέλουμε να συνεχίσουμε. Ελπίζουμε ότι το εξωτερικό περιβάλλον δεν θα καταστεί τροχοπέδη στις επενδύσεις αυτές.
- Το υπουργείο Υγείας μιλά για ακριβές νέες θεραπείες που πιέζουν το σύστημα περίθαλψης και περιορίζουν την πρόσβαση των ασθενών στα καινοτόμα σκευάσματα. Ποια είναι η θέση σας;
Η θέση αυτή προκύπτει από την προσέγγιση της καινοτομίας ως κόστους και όχι ως επένδυσης στην Υγεία. Τα στοιχεία δείχνουν το αντίθετο: πάνω από 2 εκατομμύρια κρούσματα γρίπης αποφεύχθηκαν στην Ευρώπη μέσω των εμβολιασμών. Σε ετήσια βάση, εξοικονομούνται στη "Γηραιά Ήπειρο” 250 έως 330 εκατομμύρια ευρώ από επισκέψεις σε γιατρούς, νοσηλείες και χαμένες εργατοώρες ως αποτέλεσμα των εποχιακών εμβολιασμών.
Το κόστος νοσηλείας ανά ασθενή εξαιτίας παθήσεων του καρδιαγγειακού συστήματος θα ήταν 70% υψηλότερο, εάν δεν είχαν εισαχθεί νέα καρδιολογικά φάρμακα. Το συνολικό ποσοστό των ανθρώπων που διαγιγνώσκονται με καρκίνο και επιστρέφει στη δουλειά του έχει φτάσει πλέον το 75%.
Μετρώντας την αξία του θεραπευτικού αποτελέσματος, μπορεί κανείς να συμπεράνει πως η φαρμακευτική καινοτομία όχι μόνο βελτιώνει τη ζωή του ανθρώπου, αλλά είναι επένδυση για την κοινωνία με απόδοση και όχι κόστος. Πολλά φάρμακα που φαίνονται ακριβά είναι στην πράξη φθηνά γιατί θεραπεύουν περισσότερους ασθενείς και μειώνουν το κόστος άλλων μορφών περίθαλψης όπως η νοσοκομειακή δαπάνη κλπ. Αντί να μιλάμε με αφορισμούς ας μιλήσουμε με δεδομένα. Ας φτιάξουμε το πλαίσιο αξιολόγησης των τεχνολογιών υγείας και ας συνεργαστούμε μαζί για να αναζητήσουμε την καινοτομία των νέων σκευασμάτων.
Πάντως, η κυβέρνηση τιμολογεί τα νέα φάρμακα με βάση το μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών της Ευρώπης, ενώ εισπράττει μέσω clawbacks και rebates επιπλέον 25-35% της εργοστασιακής τιμής τους. Τα νέα φάρμακα κοστίζουν πολύ λίγο στην κυβέρνηση. Αντίθετα παλαιότερα φάρμακα με συνολικά μεγαλύτερη ετήσια κατανάλωση από πολλά νεώτερα αποζημιώνονται 3 – 6 φορές πάνω από τις αντίστοιχες τιμές των ευρωπαϊκών χωρών επιβαρύνοντας τον ΕΟΠΥΥ και τους ασθενείς. Εκεί ευρίσκεται ο κίνδυνος βιωσιμότητας του συστήματος υγείας και όχι στα νέα φάρμακα.
- Ποιες είναι οι δικές σας προτάσεις για τον έλεγχο της φαρμακευτικής δαπάνης;
Απαιτείται αλλαγή στη στενή δημοσιονομική προσέγγιση του θέματος. Τα περιθώρια περικοπών έχουν περιοριστεί σημαντικά, καθώς οι τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων έχουν υποστεί σημαντικό οριζόντιο "κούρεμα”. Από την αρχή της κρίσης, η φαρμακευτική δαπάνη μειώθηκε στην Ελλάδα κατά 60%, όταν η αντίστοιχη μείωση στις χώρες του ΟΟΣΑ ήταν ετησίως της τάξης του 2%.
Η Ελλάδα διαθέτει σήμερα "εργαλεία”, με τα οποία μπορεί να πετύχει εξορθολογισμό της δαπάνης. Ένα από αυτά, είναι το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί ώστε να μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα των διατιθέμενων πόρων. Είναι πολύ σημαντική η διαμόρφωση μίας στρατηγικής, η οποία θα βασίζεται στην αξιολόγηση του θεραπευτικού αποτελέσματος σε σχέση με το κόστος.
Η κρίση μας δίνει την ευκαιρία να κινηθούμε σε δομικές αλλαγές και να προωθήσουμε μέτρα, όπως την αξιολόγηση των τεχνολογιών υγείας με βάση τη κλινική, θεραπευτική και οικονομική τους αξία, την εφαρμογή των θεραπευτικών πρωτοκόλλων, τη σωστή τιμολόγηση των καινοτόμων και των γενοσήμων φαρμάκων και την ορθολογική κατανομή πόρων.
- Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν οι ανισότητες στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη στην Ελλάδα;
Θα πρέπει να γίνει στροφή προς ένα σύστημα Υγείας το οποίο θα εστιάζει στην πρόληψη και θα προσφέρει ισχυρή πρωτοβάθμια φροντίδα. Θα στηρίζεται σε στοιχεία και δεδομένα από την καθημερινή πρακτική και θα δίνει έμφαση στην αξία.
Το αποτέλεσμα θα είναι να έχουμε καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα με το ίδιο ή ακόμα και με χαμηλότερο κόστος, ενώ τα ποιοτικά στοιχεία που θα προκύπτουν, θα αξιοποιούνται για να προωθούνται βελτιωτικές παρεμβάσεις.
Ένα παράδειγμα καλής πρακτικής που θα μπορούσε να βελτιώσει την πρόσβαση των γυναικών στην απαραίτητη φροντίδα υγείας σχετικά με τη μητρότητα επιχειρείται να αναδειχθεί με το πρόγραμμα Μητέρα & Παιδί, που υλοποιείται από τους Γιατρούς του Κόσμου, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας δράσης MSD for Mothers. Το πρόγραμμα αναμένεται να προσφέρει σημαντικά ποιοτικά δεδομένα, που θα καταδείξουν τα νέα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να ενσωματώσει το σύστημα Υγείας, προκειμένου να ανταποκρίνεται στις νέες ανάγκες υγείας του πληθυσμού σε σχέση με τη μητρική φροντίδα. Δύο τέτοια χαρακτηριστικά είναι η κινητικότητα που εξασφαλίζεται με τις κινητές μονάδας υγείας των Γιατρών του Κόσμου, αλλά και η δυνατότητα ανταπόκρισης σε νέες ανάγκες του πληθυσμού που σχετίζονται με τις πολιτισμικές, θρησκευτικές και γλωσσικές διαφοροποιήσεις του. Το σύστημα υγείας, με άλλα λόγια, πρέπει να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες προκειμένου να εξομαλυνθούν οι ανισότητες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου