Αλίκη Γκερλιώτη, αντιπρόεδρος Ελληνικής Κοινότητας Βερολίνου

«Είμαστε στη φάση του “Γκασταρμπάιτερ reloaded”»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Μίτσο Γκάζη

Η Αλίκη Γκερλιώτη ζει εδώ και 2 χρόνια στο Βερολίνο ενώ είναι αντιπρόεδρος του Ελληνικής Κοινότητας Βερολίνου και υποψήφια διδάκτορας Ευρωπαϊκού Εργατικού Δικαίου και για τα προς το ζην εργάζεται ως σερβιτόρα. Η Αλίκη μίλησε για το σύγχρονο ρεύμα Ελλήνων μεταναστών προς τη Γερμανία, τις συνθήκες που αντιμετωπίζουν, αλλά και για τις προσπάθειες στήριξης και αλληλεγγύης που λειτουργούν.

Ποια είναι η «ψυχολογία» ενός νέου που φέυγει; Ποιες είναι η προσδοκίες του;

Δεν χρειάζεται κανείς να φτάσει στον πάτο του βαρελιού για να πάρει την απόφαση να φύγει. Ο εκτιμώμενος ελληνικός πληθυσμός στο Βερολίνο έχει αγγίξει, τα τελευταία χρόνια, τους 12.000 και συνεχώς αυξάνεται. Βλέπει κανείς νέους ανθρώπους και οικογένειες από διάφορες και πολύ διαφορετικές κοινωνικές αφετηρίες. Άνθρωποι που την έβγαζαν κουτσά-στραβά στην Ελλάδα, αλλά θέλησαν να ξεφύγουν από την «εθνική μελαγχολία». Άλλοι το έκαναν για να εξασφαλίσουν ένα μέλλον για τα παιδιά τους, μέλλον που στην Ελλάδα είναι σκοτεινό. Η ειδίκευση και οι σπουδές είναι ακόμα ένας λόγος, ενόψει των υποχρηματοδοτούμενων και συστηματικά διαλυόμενων πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Πολλοί μετανάστευσαν στο Βερολίνο λόγω ανεργίας, άλλοι λόγω έρωτα και πολλοί επειδή είναι καλλιτέχνες (στο Μπερλίν η τέχνη και ο έρωτας -αν μη τι άλλο- ανθούν). Το τραγικό, όμως, είναι οι άνθρωποι που ήρθαν, γιατί δεν είχαν άλλη επιλογή. Ανειδίκευτοι, άνεργοι, καταχρεωμένοι και αβοήθητοι. Δεν είχαν να χάσουν τίποτα και ήρθαν στο Βερολίνο με την ελάχιστη προσδοκία της επιβίωσης.

Πώς είναι η ζωή των Ελλήνων μεταναστών στο Βερολίνο; Ποιος είναι ο βαθμός ενσωμάτωσής τους στην κοινωνία της γερμανικής πόλης;

Η διαταξική κοινωνική σύνθεση του ελληνικού μεταναστευτικού ρεύματος καθιστά διαφορετικές και τις δυνατότητες ενσωμάτωσης των μεταναστών στη γερμανική κοινωνία. Το ρεύμα του ειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού που έφερε η ανεργία και η κρίση έχει τις πιο ευνοϊκές προϋποθέσεις ενσωμάτωσης. Πολύγλωσσοι, εξαιρετικά καταρτισμένοι από τα ελληνικά πανεπιστήμια (με τα χρήματα του ελληνικού λαού) κοινωνικά επιδέξιοι, είναι ένα πραγματικό τεφαρίκι για την γερμανική αγορά εργασίας. Ταυτόχρονα, καλωσορίζονται και ως μια εξωτική νότα σε μια πόλη που ως trademark έχει την πολυπολιτισμικότητα και την διαφορετικότητα. Βέβαια, όταν η διαφορετικότητα αυτή έχει την όψη ενός ανειδίκευτου, λαϊκού και φτωχού ανθρώπου, χωρίς πτυχία και hipster αξεσουάρ, το πράμα αλλάζει. Οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούν να ενσωματωθούν στη γερμανική κοινωνία και η καθημερινή ζωή τους είναι πολύ δύσκολη.

Ποια είναι η πολιτική της Γερμανίας (ως βασική χώρα υποδοχής) για το νέο μεταναστευτικό ρεύμα από την περιφέρεια της Ευρώπης;

Η Γερμανία δεν είναι τυχαία η μόνη χώρα στην Ευρώπη που παρουσιάζει οικονομική μεγέθυνση. Έχει διαμορφώσει τόσο το στυλ, όσο και τα ιδεολογικά εργαλεία για να επωφεληθεί από το μεγαλύτερο brain drain της μοντέρνας ευρωπαϊκής Ιστορίας. Η κρίση έχει οδηγήσει στην έλευση εργατικού δυναμικού και η γερμανική μεταναστευτική πολιτική αναδιαρθρώνεται με σκοπό να το αξιοποιήσει με βάση τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Με προγράμματα Ενσωμάτωσης και Συμμετοχικότητας των μεταναστών έχουμε περάσει σε μια φάση «Γκασταρμπάιτερ reloaded». Μόνο που οι νέοι Γκασταρμπάιτερ τυχαίνει ενίοτε να έχουν και δυο-τρία πτυχία. Η γερμανική αγορά εργασίας έχει μεγάλη έλλειψη σε ειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Την έλλειψη αυτή επιχειρεί να καλύψει δημιουργώντας φορείς και υπηρεσίες που αξιολογούν και ξεσκαρτάρουν τους νεοαφιχθέντες. Οι μετανάστες με το επιθυμητό προφίλ ωθούνται στην πλήρωση των κενών στη γερμανική παραγωγική μηχανή, ενώ σταδιακά ενσωματώνονται στην κοινωνία υποδοχής. Από τη άλλη, αυτοί που δεν έχουν τα προσόντα, αφήνονται επιμελώς στην τύχη τους. Ίσως λάβουν κάποιο κοινωνικό επίδομα, ίσα-ίσα για να επιβιώνουν, και αναζητούν εργασία στις κουζίνες εστιατορίων, συχνά ανασφάλιστοι και χωρίς εργασιακά δικαιώματα. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργούν ένα φτηνό και ευέλικτο εργατικό δυναμικό -ταμάμ για την αναπτυσσόμενη γερμανική αγορά.

Έχει το ελληνικό κράτος κάποια πολιτική για το θέμα; Υπάρχουν πολιτικές βοήθειας, σύνδεσης με τη χώρα, «επαναπατρισμού» των νεων μεταναστών;

Το ελληνικό κράτος λάμπει διά της απουσίας του. Χρόνια τώρα ακολουθείται μια πολιτική αδιαφορίας. Η Διασπορά, παραδοσιακά, γινόταν αντιληπτή ως δεξαμενή ψήφων και όχι σαν πολίτες του ελληνικού κράτους. Προ ετών έπαυσε η οικονομική στήριξη των συλλογικών φορέων των Ελλήνων μεταναστών με αποτέλεσμα τα Κέντρα να κλείνουν το ένα μετά το άλλο. Μέσα στην αναμπουμπούλα της κρίσης δε, πήρε σειρά και η ελληνόγλωσση εκπαίδευση. Η αφασική αυτή πολιτική καθρεφτίζει ένα κράτος σε διάλυση. Μέσα από την απώλεια του πιο ζωογόνου κοινωνικού κεφαλαίου -της νεολαίας-, οδηγείται με βήμα ταχύ σε κοινωνικό, οικονομικό και δημογραφικό τέλμα.

Πώς καλύπτει η Ελληνική Κοινότητα Βερολίνου αυτά τα κενά;

Η ΕΚΒ δεν καλύπτει αυτά τα κενά -και δεν θα μπορούσε να τα καλύψει. Έργο της είναι μια απέλπιδα προσπάθεια να βοηθήσει το νέο μεταναστευτικό ρεύμα. Ταυτόχρονα, προάγει τη γλώσσα και τον πολιτισμό και δρα ενάντια στον κοινωνικό αποκλεισμό. Έχουμε δημιουργήσει δομές αλληλεγγύης που βοηθούν τους νέους μετανάστες στα πρώτα βήματα της ζωής τους στη Γερμανία. Εθελοντές συνοδεύουν τους νεοαφιχθέντες, ως μεταφραστές, στις δημόσιες υπηρεσίες, στην τράπεζα, στο μεσιτικό γραφείο, στο νοσοκομείο. Νομικοί προσφέρουν δωρεάν συμβουλευτική. Με εκδηλώσεις και σεμινάρια συμβάλλουμε στην ενημέρωση, ενώ ανοιχτές ομάδες κοινωνικής δράσης συνεδριάζουν στους χώρους μας.

Θα μπορούσε να υπάρξει μια αντιστροφή του ξεριζωμού της νεολαίας από τη χώρα μας; Ποιες οι προυποθέσεις γι αυτό;

Πολιτική επαναπατρισμού σημαίνει καταρχήν πολιτική σταθεροποίησης και ανάπτυξης στην Ελλάδα. Μόνο όταν αρθούν οι λόγοι που οδηγούν σε αυτό το μεταναστευτικό ρεύμα θα μπορέσει αυτό να αναχαιτιστεί. Θέσεις εργασίας, εκπαίδευση, Υγεία, κοινωνική ασφάλεια και κράτος δικαίου. Αλλά η κρίση δεν συμπυκνώνεται μόνο στο ερώτημα αν υπάρχουν ή δεν υπάρχουν λεφτά. Μια πολιτική επαναπατρισμού προϋποθέτει ένα όραμα. Μία συνολική αναδιάρθρωση του ελληνικού κράτους. Μια ιδεολογική επανατοποθέτηση του λαού. Μια πολιτιστική επανάσταση. Να λάβουμε τη θέση μας, ως χώρα ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση, ως χώρα των Βαλκανίων και κομμάτι της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης. Και αυτός είναι ένας αγώνας που δεν ανήκει μόνο στα κινήματα στην Ελλάδα. Ανήκει και στον ελληνισμό της παγκόσμιας Διασποράς. Είναι η κοινή μας ευθύνη.

INFO

Το Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο (ΕΠΚ) Βερολίνου λειτουργεί εδώ και παραπάνω από 20 χρόνια και αποτελεί την έδρα 14 Συλλόγων. Οργανωτικός φορέας του ΕΠΚ είναι η Ελληνική Κοινότητα Βερολίνου, η οποία, με αφετηρία τον αντιδικτατορικό αγώνα, συνεχίζει εδώ και δεκαετίες να έχει κεντρικό ρόλο για τον Ελληνισμό της Διασποράς. Αποτελεί τον μοναδικό ελληνικό συλλογικό φορέα που επιχειρεί οργανωμένα και στην πράξη να σταθεί αλληλέγγυος στο νέο κύμα μετανάστευσης από την Ελλάδα της κρίσης, να δημιουργήσει θεσμούς αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας, να διατηρήσει την ελληνική γλώσσα και κουλτούρα και να δικτυώνεται με άλλους μεταναστευτικούς φορείς.
Site: http://gr-gemeinde.de/